• Podcast
  • Video na YouTube

Sprawdź tematy

  • Dzieci
  • Dorośli
  • Seniorzy
  • Umieranie
  • Szczepienia
  • Na wakacjach
  • Podcasty
 

Lekarz Rodzinny.blog

Zdrowie okiem lekarza. Od początku. Do końca.
  • Dzieci
  • Dorośli
  • Seniorzy
  • Umieranie
  • Szczepienia
  • Na wakacjach
  • Podcasty

Lekarz Rodzinny.blog

  • Dzieci
  • Dorośli
  • Seniorzy
  • Umieranie
  • Szczepienia
  • Na wakacjach
  • Podcasty

W dziale: Dorośli

Badania przesiewowe

373 Wyświetlenia 5 sierpnia 2020 Skomentuj jako pierwszy

Badania przesiewowe Pin It
W tym artykule przedstawię informacje dotyczące badań przesiewowych. Kto może z nich skorzystać? Gdzie się zgłosić?

Badania przesiewowe wykonywane są w celu szybkiego wykrycia wczesnych etapów choroby. Przeprowadza się je u Pacjentów będących w wyższej grupie ryzyka.

Osoby chcące zrealizować badania przesiewowe kwalifikowane są na podstawie płci, wieku czy też obciążeń chorobami w rodzinie. Dla tych Pacjentów przygotowana jest właśnie specjalna diagnostyka. O niej słów kilka w niniejszym tekście.


Zamiast czytać – posłuchaj!

Mammografia – co powinnaś o niej wiedzieć?

W ramach NFZ mogą ją bezpłatnie wykonać Pacjentki między 50-tym a 69-tym rokiem życia. Z badania można skorzystać co 2 lata. Przy czym istnieją pewne, bardzo szczegółowo określone wskazania do wykonywania jej częściej, czyli co roku. Należy tu przede wszystkim wymienić obciążenie chorobami nowotworowymi. 

Badanie można wykonywać już od 25 roku życia (także z refundacją NFZ). Istotne jest tutaj obciążenie genetyczne chorobami nowotworowymi gruczołu piersiowego w rodzinie. 

USG gruczołu piersiowego – uzupełnienie mammografii

Pisząc na temat mammografii należy również wspomnieć o badaniu ultrasonograficznym gruczołu piersiowego. W Polskich warunkach USG piersi nie znajduje się na liście badań przesiewowych. Najczęściej wykonuje się je u młodszych Pacjentek. Ma to związek z samą budową piersi, które w młodszym wieku mają budowę gruczołową. Dzięki temu obraz powstający w badaniu ultrasonograficznym jest dużo łatwiejszy w ocenie. 

Jeżeli chcecie wykonywać  usg piersi, to zalecam, by robić to raz do roku. Pamiętajcie przy tym, że badanie ultrasonograficzne i mammografia się uzupełniają. Lekarz (rodzinny lub ginekolog) doradzi, które badanie będzie dla Ciebie optymalne. 

 

Samobadanie piersi – wykonywać czy nie?

Otóż nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Podobnie, jak wśród naukowców nie ma jednoznacznego stanowiska w kwestii badania mammograficznego. Według mnie lepsza jest większa samoświadomość w zakresie budowy własnych piersi, niż jej brak. Także TAK – badaj swoje piersi.

 

Cytologia – badanie w kierunku nowotworu szyjki macicy

W Polsce objęte są nim Pacjentki między 25-tym a 59-tym rokiem życia. Badanie na NFZ przysługuje raz na 3 lata. Jeśli występują czynniki ryzyka – zakażenie wirusem HIV, przyjmowanie leków immunosupresyjnych, zakażenie HPV – typem wysokiego ryzyka, to cytologię wykonuje się częściej, czyli raz do roku. 

W oparciu o literaturę oraz wytyczne międzynarodowe uważam, że badanie to powinno być wykonywane co roku. Należy przy tym pamiętać, że nawet kobiety szczepione przeciwko wirusowi HPV, odpowiedzialnemu za część nowotworów szyjki macicy, nie są zwolnione z wykonywania cytologii. 

 

Profilaktyka gruźlicy

To nie żart. W Polsce występuje takie badanie profilaktyczne. Zasadniczo obejmuje ono wszystkie osoby dorosłe. Wykonuje się je u Pacjentów mających kontakt z osobami chorymi na gruźlicę. Profilaktyką są również objęte osoby, posiadające konkretne wskazania medyczne do badania przesiewowego. Wasz lekarz rodzinnych z pewnością będzie najlepiej wiedział, kiedy takie badania należy wykonać. 

Wśród moich Pacjentów, średnio co 3 miesiące zdarzają się osoby, które kieruję na badania profilaktyczne w kierunku gruźlicy. Najczęściej są to członkowie bliskiej rodziny Chorego, u którego zdiagnozowano właśnie gruźlicę, czasem współpracownicy. 

 

Profilaktyka chorób odtytoniowych

Jej zadaniem jest wykrywanie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) u osób dorosłych. Badanie polega na wykonaniu spirometrii płuc. Jeśli ktoś z Was miał wykonywane takie badanie w ciągu ostatnich 3 lat, to z takiej profilaktyki zostaje już wykluczony. Nie bada się również osób ze stwierdzonym już wcześniej POChP. 

Badanie kierowane jest przede wszystkim do Pacjentów palących tytoń,  będących między 40-tym a 65-tym rokiem życia. 

 

Profilaktyka chorób układu krążenia

Pacjentom mającym odpowiednio 35, 40, 45, 50 i 55 lat lekarz rodzinny może zlecić wykonanie badań w POZ. Jest to m.in. oznaczenie stężenia cukru we krwi i poziomu lipidów – cholesterolu i trójglicerydów. Do profilaktyki chorób układu krążenia należy także zbadanie ciśnienia tętniczego, określenie BMI (pomiar wzrostu i wagi) oraz wywiad i badanie fizykalne. 

Jest to niezwykle istotne.  Należy bowiem podkreślić, że te proste badania umożliwiają wykrycie ryzyka choroby układu sercowo – naczyniowego. Mogą się również przyczynić do redukcji tego ryzyka oraz przekazania Pacjentowi zaleceń czy też wdrożenia odpowiedniego leczenia. Nie omijaj tych podstawowych badań! 

 

Kolonoskopia – badanie w kierunku nowotworu jelita grubego

W ramach NFZ mogą ją bezpłatnie wykonać Pacjenci między 55-tym a 64-tym rokiem życia. Osoby z tej grupy otrzymują imienne zaproszenie na to badanie. Jeśli jednak go nie otrzymaliście, to nic straconego.  Jeżeli bowiem w  ciągu ostatnich 10 lat nie wykonywaliście kolonoskopii i mieścicie się w przedziale między 50-tym a 65-tym rokiem życia, to możecie się sami zgłosić na takie badanie. 

Jeśli u krewnych I stopnia występowały nowotwory jelita grubego, to badaniem są objęci Pacjenci już po 45-tym roku życia.  Jeżeli zaś występuje obciążenie rodzinne szczególnymi typami chorób jelita grubego, wówczas badania profilaktyczne wykonuje się już nawet od 25-tym roku życia. Jeśli w Twojej Rodzinie występują takie choroby, zgłoś  ten fakt swojemu lekarzowi rodzinnemu. 

Te badania przesiewowe w Polsce są refundowane przez NFZ tylko raz. Jeśli zaś chodzi o zalecenia ogólne, zgodne z wytycznymi międzynarodowymi, to wykonywanie kolonoskopii zaleca się wśród zdrowej populacji raz na 10 lat. Zwracam też uwagę, że wskazania międzynarodowe obejmują Pacjentów już od 50 roku życia. Podkreślić należy również, że w wielu krajach występują prostsze badania przesiewowe, wykonywane corocznie. Mam tu na myśli badanie na krew utajoną w kale. W Wielkiej Brytanii odbywa się ono raz na 2 lata. W wielu krajach zaleca się wykonywać go nawet co roku. 

 

Gastroskopia – badanie górnego odcinka przewodu pokarmowego

Obecnie w Polsce nie ma zaleceń, co do wykonywania gastroskopii jako badania przesiewowego. Wykonuje się ją, kiedy istnieją określone wskazania. Przede wszystkim wymienić tu należy choroby górnego odcinka przewodu pokarmowego. Wskazaniami  do wykonania gastroskopii są:

  • dolegliwości w nadbrzuszu (utrzymujące się pomimo leczenia lub w powiązaniu z innymi objawami sugerującymi poważną chorobę, w tym nowotwór, lub występujące u pacjentów >45. rż.);
  • utrzymujące się lub nawracające pomimo prawidłowego leczenia objawy choroby refluksowej przełyku;
  • utrzymujące się wymioty o nieznanej przyczynie;
  • ocena żylaków przełyku u chorego z nadciśnieniem wrotnym; 
  • niedokrwistość z niedoboru żelaza; 
  • dysfagia lub odynofagia; 
  • podejrzenie czynnego krwawienia lub przebyte krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego; 
  • ocena chorych z przewlekłą utratą krwi lub niedokrwistością z niedoboru żelaza w sytuacji, gdy podejrzewa się lokalizację patologii w górnym odcinku przewodu pokarmowego; 
  • wyjaśnienie i ewentualna diagnostyka histopatologiczna zmian stwierdzonych w innych badaniach (np. pogrubienie ściany żołądka opisane w badaniu ultrasonograficznym lub tomografii komputerowej wykonywanych z innego powodu); 
  • pobranie wycinków lub innego materiału do dalszych badań; 
  • występowanie innych chorób, w których obecność zmian patologicznych w obrębie górnego odcinka przewodu pokarmowego może wpływać na zmianę sposobu leczenia; 
  • rodzinna polipowatość gruczolakowa i rodzinnie występujący rak jelita grubego niezwiązany z polipowatością; 
  • po chemicznym oparzeniu przełyku.

Gastroskopię wykonuje się zwłaszcza wtedy, gdy towarzyszy jej niepokojący wywiad w kierunku chorób nowotworowych. Jeśli więc widzisz u siebie wskazania do wykonania takiego badania, to porozmawiaj ze swoim lekarzem rodzinnym.

 

USG jamy brzusznej wykrywające tętniaka aorty brzusznej

Zdecydowanie może być ono stosowane jako badanie przesiewowe u konkretnej grupy Pacjentów. Badania wykonywane są u mężczyzn w wieku 65 lat i powyżej, u których stwierdzono występowanie co najmniej trzech czynników ryzyka sercowo-naczyniowego, spośród wymienionych poniżej: 

  • choroba wieńcowa, 
  • palenie tytoniu, 
  • nadciśnienie tętnicze, 
  • hiperlipidemia, 

Celem realizacji Ogólnopolskiego programu badań przesiewowych w kierunku tętniaka aorty brzusznej jest zwiększenie wykrywalności tętniaków aorty brzusznej. W latach 2018-2020 planowane jest objęcie badaniem przesiewowym 30 tys. osób. Na badania można zarejestrować się za pośrednictwem ogólnopolskiej infolinii, pod nr tel. (22) 417 13 25. 

 

Badania przesiewowe: podsumowanie

Należy pamiętać, że badania przesiewowe nie są skierowane do wszystkich Pacjentów. Nie pomagają również w diagnozowaniu wszystkich chorób. Występuje wiele ograniczeń w wykonywaniu takich badań. Rozpoczęcie zbyt wczesnej diagnostyki nie daje gwarancji, że w późniejszym wieku nie wystąpią zmiany przednowotworowe. Należy więc o tym pamiętać i w przypadku wątpliwości porozmawiać ze swoim lekarzem rodzinnym. 

 

Bibliografia

https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/195669,endoskopia-gornego-odcinka-przewodu-pokarmowego-2018

https://www.gov.pl/web/zdrowie/tetniak-aorty-brzusznej-przebadaj-sie-bezplatnie

https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/programy-profilaktyczne/

http://nfzszczecin.pl/rxsnj_badania_w_kierunku_raka_jelita_grubego.htm?PHPSESSID=e8526b4708d61267d8445a722adb0d00

Podziel się:

  • Click to share on Twitter (Opens in new window)
  • Click to share on Facebook (Opens in new window)

Podobne

badania przesiewowechoroby odtytoniowechoroby układu krążeniacytologiadiagnostykagastroskopiagruźlicakolonoskopialeczeniemammografiaprogilaktykasamobadanie piersiUSG jamy brzusznejUSG piersi
Podziel się

Warto przeczytać:

Przeczytaj

SIBO – zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego

Przeczytaj

Zakażenie helicobacter pylori

Przeczytaj

Przewlekły kaszel – co i jak?

Przeczytaj

Cukrzyca i zabieg operacyjny

Przeczytaj

Cholesterol – jak obniżyć go w naturalny sposób?

Przeczytaj

Ostroga piętowa – zapalenie rozcięgna podeszwowego

Przeczytaj

Endometrioza – co powinnaś o niej wiedzieć?

Brak komentarzy

Pozostaw komentarz

Wcześniejszy post

Badanie lekarskie po podróży

W dziale: Na wakacjach

Badanie lekarskie po podróży

Przeczytaj

Następny post

Badania profilaktyczne

W dziale: Dorośli

Badania profilaktyczne

Przeczytaj

O autorze

Alek Biesiada

Witaj! Z tej strony Alek Biesiada, jestem lekarzem i autorem tego bloga. I tu, i w gabinecie opowiadam o medycynie. O zdrowiu. O chorowaniu. O umieraniu. Od początku. Do końca.

Chcesz wiedzieć więcej o mnie? Kliknij tutaj.

Wizyty domowe

https://lekarzrodzinny.blog/leki-przeciwgoraczkowe/
Umów wizytę

Blog o umieraniu

Blog mistrzpolikarp.pl - o umieraniu, opiece paliatywnej i opiece domowej
Zobacz bloga

Ostatnie wpisy

  • Lekarz rodzinny. Specjalista. Co to znaczy?
  • Molnupiravir – pierwszy doustny lek przeciw COVID-19
  • Zdrowie na wakacjach – Ubezpieczenie zdrowotne w podróży
  • Zdrowie na wakacjach – Gabinet POZ
  • Zdrowie na wakacjach – Pogryzienia przez owady

O szczepieniach

Szczepienia dla DOROSŁYCH! Przeczytaj i sprawdź, co wiesz.
Przejdź

Newsletter


Jeśli chcesz pozostać w kontakcie i otrzymywać wiadomości o nowych artykułach zapraszam do pozostawienia e-maila. Twój adres e-mail wykorzystam tylko do wysyłania informacji związanych z działalnością tego bloga, gdzie opowiadam o medycynie. Od początku. Do końca.

Posłuchaj podcastu:

Zamiast czytać - posłuchaj

Zamiast czytać – możesz posłuchać przygotowanych przeze mnie materiałów w formie podcastów. Kliknij tutaj. Nagrania dostępne są także na popularnych platformach podcastowych (iTunes, Google).

Nota prawna

Wszystkie materiały w serwisie lekarzrodzinny.blog zostały przygotowane przeze mnie lub inny personel medyczny, rzetelnie i zgodnie z aktualną wiedzą medyczną. Mają one charakter edukacyjny i informacyjnych. Nie zastąpią one jednak konsultacji lekarskiej, pielęgniarskiej czy fizjoterapeutycznej, do których zawsze zachęcam.

Dołącz do newslettera

Poradnik
Leki: jak stosować?

Najważniejsze informacje o stosowaniu leków w domu, podawaniu ich Twoim Bliskim, o zasadach przepisywania leków na recepcie. Wszystko w przystępnej formie eBooka.

Do pobrania i wydrukowania także gotowy „Spis leków”.

Pobierz za darmo

Poradnik edycja 2020

Poradnik dla Ciebie i Twoich Bliskich

Zdrowie na wakacjach

Informacje o szczepieniach. Checklisty: co zabrać w apteczce. Jak podróżować z dzieckiem albo z Seniorem. Sytuacje szczególne.

Sprawdź
  • Polityka prywatności

© 2022 Lekarz Rodzinny.blog - All Rights Reserved.

Na tej stronie używam ciasteczek aby dostosować ją lepiej do Twoich potrzeb.Zgoda Odrzuć Przeczytaj więcej
Polityka prywatności

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are as essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
SAVE & ACCEPT