W gabinecie lekarza rodzinnego niezwykle często zdarza się, że musimy rozpoczynać leczenie nadmiernie podwyższonego stężenia cholesterolu we krwi. Jedną z opcji terapeutycznych, przed wyborem leków jest sięgnięcie po suplementy diety, albo tzw. żywność funkcjonalną. Cholesterol może bowiem stanowić poważny problem.

Dzisiaj kilka słów na ten temat.

Dlaczego lipidy są ważne?

Ogrom badań naukowych z całego świata pokazuje nam bezpośredni związek między wysokim poziomem cholesterolu całkowitego oraz tzw. złego cholesterolu, czyli cholesterolu o małej gęstości LDL a rozwojem miażdżycy i występowaniem ryzyka bardzo poważnych chorób. Wśród nich wymienić należy zawał serca, udar mózgu i tzw. zgon z przyczyn sercowo – naczyniowych.

Niezwykle istotne jest to, że właśnie ten podwyższony poziom lipidów we krwi, wraz z innymi czynnikami ryzyka, w tym  nadciśnieniem tętniczym, paleniem tytoniu, siedzącym trybem życia ostatecznie zwiększa ryzyko zgonu z powodów kardiologicznych.

Co jest naszym celem?

Podstawowym celem leczenia zaburzeń lipidowych jest osiągnięcie właściwego dla danego przedziału ryzyka choroby naczyniowej poziomu cholesterolu frakcji LDL. Drugim istotnym celem, który chcielibyśmy osiągnąć jest stężenie tzw. nie-HDL cholesterolu, czyli wszystkich innych frakcji cholesterolu, poza cholesterolem dobrym, o wysokiej gęstości tzw. HDL.

Podwyższony cholesterol: jak prowadzi się leczenie?

Z punktu widzenia lekarza niezwykle istotne jest, by leczenie było oparte nie tylko na stosowaniu leków, ale przede wszystkim na stosowaniu odpowiednio zbilansowanej diety i aktywności ruchowej. Należy zmniejszyć spożycie jedno – i dwucukrów. Znacznie zmniejsza to stężenie trójglicerydów i korzystnie wpływa też na stężenie cholesterolu HDL – tzw. dobrej frakcji.

Jednocześnie ważne jest, aby wzbogacać pokarmy w nienasycone kwasy tłuszczowe oraz w błonnik, który zmniejsza wchłanianie tłuszczów w jelicie.

Cholesterol a żywność funkcjonalna

To żywność, która pomaga nam w osiągnięciu celu terapeutycznego, którym jest obniżenie poziomu cholesterolu bez sięgania po leki lub na etapie poprzedzającym sięgnięcie po leki.

Fitosterole – naturalne tłuszcze roślinne występujące w warzywach, świeżych owocach, produktach pełnoziarnistych czy roślinach strączkowych, powodujące obniżenie poziomu cholesterolu LDL, nawet o ok. 10-15 %. W tej chwili możemy także znaleźć syntetyczne pochodne tych fitosteroli, dodawane do margaryn czy jogurtów. I w taki właśnie sposób zalecam ich spożywanie.

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe, wśród których zwracają uwagę przede wszystkim kwasy omega – 3. Ich spożycie w dość dużych ilościach, bo ok. 2-4 g/dobę powoduje zmniejszenie stężenia trójglicerydów we krwi, nawet o ok. 1/3. Spożywanie tych substancji jest zalecane przede wszystkim u Pacjentów z bardzo wysokimi stężeniami trójglicerydów, jako dodatek do leczenia farmakologicznego.

Czerwony ryż?

W związku z decyzją o wycofaniu większości preparatów zawierających monakolinę K (pozyskiwana z fermentacji czerwonego ryżu), choć wciąż znajduje się ona w wielu materiałach edukacyjnych dla lekarzy i ma działanie podobne do statyn – wycofuję rekomendację do jej stosowania.

Rozporządzenie Komisji Europejskiej z dniem 22 czerwca wycofuje z obrotu suplementy diety zawierające 3 mg lub więcej monakoliny K. Stosowanie monakoliny może wywoływać skutki uboczne jak leki zawierające statyny, tymczasem suplementy nie muszę przechodzić takich badań jak leki.

Pamiętajcie, że zalecenia dotyczące leczenia są bardzo indywidualne. Zawsze powinny być konsultowane z Waszym lekarzem, zwłaszcza z lekarzem rodzinnym lub kardiologiem. Występują bowiem sytuacje, w których Wasze ryzyko kardiologiczno – naczyniowe jest bardzo wysokie. Wówczas nie możecie czekać z włączeniem statyn na później. Statyny w długiej perspektywie  są bowiem lekami ratującymi życie wielu osób. Są stosowne w prewencji udarów i zawałów serca, a więc niepełnosprawności. Z tego punktu widzenia jest niezwykle istotne, abyśmy dbali o poziom naszego cholesterolu we krwi.