Łagodny rozrost gruczołu krokowego, czyli rozrost prostaty, to choroba, która u mężczyzn występuje bardzo często. Im starszy mężczyzna, tym częściej zmaga się z tym schorzeniem. Mówi się nawet, że większość męskiej populacji umiera z przerostem prostaty, a nawet z nowotworem tego narządu. Nie oznacza to jednak, że jest to przyczyna zgonu, a to dość istotna różnica.

Objawy rozrostu gruczołu krokowego – jak je rozpoznać?

W pierwszej kolejności pojawiają się objawy ze strony dolnego odcinka dróg moczowych. Przede wszystkim jest to uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza moczowego. Występuje także częstsze oddawanie moczu i  trudności w jego oddawaniu. Objawia się to przerywaniem strumienia moczu oraz parciem, które pojawia się nagle i zmusza Chorego do gwałtownego poszukiwania toalety. Może również wystąpić wolniejsze niż zwykle oddawanie moczu, oddawanie moczu z wysiłkiem lub wstawanie nocne. Wszystkie te wymienione przeze mnie objawy bardzo dobrze korespondują z procesami zachodzącymi w prostacie i pęcherzu. Wymagają one diagnostyki ze strony lekarza, któremu je zgłaszamy.

Warto również podkreślić fakt, iż u wielu mężczyzn powyższe objawy pojawiają się wraz z wiekiem. Do ich nasilenia może prowadzić także stosowanie niektórych leków:

• przeciwdepresyjnych,
• przeciwuczuleniowych,
• rozszerzających oskrzela,
• moczopędnych, stosowanych w kardiologii.

Warto zgłosić lekarzowi, że stosujemy  któreś z tych leków.

Dzienniczek mikcji

By ułatwić diagnostykę stosuje się specjalny dzienniczek oddawania moczu. Przykład takiego dzienniczka udostępniam w pliku pdf, dołączonym do tego artykułu. Można go sobie pobrać i wypełnić. Z pewnością ułatwi on diagnostykę lekarzowi, który będzie decydował o dalszym leczeniu.

Poziom PSA – badać czy nie?

W zakresie diagnostyki istnieje niestety wiele różnych sprzecznych doniesień. Najistotniejsze z nich dotyczą wykonywania badania PSA, czyli badania antygenu sterczowego. Podniesione stężenie antygenu we krwi powinno nas informować o niepokojących procesach zachodzących w prostacie. To nie musi oznaczać nowotworu!

Rekomendacje wielu towarzystw naukowych i instytucji publicznych z różnych krajów świata w zakresie wykonywania badania PSA są dość sprzeczne. Często wskazują one, by badać. Po kilku zaś latach zalecają, by tych badań zaniechać ze względu na istniejące ryzyko związane z tym badaniem. Często z powodu niepokojącego wyniku badania PSA do dalszej diagnostyki kierowani są Pacjenci, którzy wcale jej nie wymagają. Ryzyko jest większe niż ewentualne korzyści wynikające z wykonania badania PSA.

Jak należy to rozumieć? Otóż poziom PSA czasami się podnosi, ale wcale nie towarzyszy temu zwiększone ryzyko występowania nowotworów.

Rozrost prostaty: kiedy wykonywać badanie PSA?

• Należy je wykonywać odpowiednio wcześnie, czyli już u mężczyzn 50 – letnich. To pozwoli ustalić pewien poziom wyjściowy, do którego będzie można się odwoływać.
• Powinno się je wykonywać regularnie.
• By było skuteczne nie powinno być poprzedzone wcześniejszym badaniem per rectum (kilka dni wcześniej, nie bezpośrednio przed pobraniem próbki krwi do PSA).
• Badania nie powinno wykonywać się tuż po wyleczeniu infekcji układu moczowego.
• W okresie dwóch dni poprzedzających badanie nie należy również odbywać stosunku płciowego.

Zawsze lepiej oznaczać nie tylko PSA całkowite (to jest refundowane w ramach NFZ w ramach POZ, możesz je otrzymać na zleceniu od swojego lekarza rodzinnego) ale również wolne psa (fPSA). Warto dopłacić i wykonać również badanie wolnego PSA. Informuje nas ono jakie jest ryzyko nowotworowe z trochę większą dokładnością niż samo badanie PSA.

Zawsze lepiej oznaczać nie tylko PSA całkowite (to jest refundowane w ramach NFZ w ramach POZ, możesz je otrzymać na zleceniu od swojego lekarza rodzinnego) ale również wolne psa (fPSA). Warto dopłacić i wykonać również badanie wolnego PSA. Informuje nas ono jakie jest ryzyko nowotworowe z trochę większą dokładnością niż samo badanie PSA.

Osobiście Pacjentom, którymi się opiekuję, polecam, by nie wykonywali badania PSA samodzielnie. Należy je wykonać wraz z  badaniem ultrasonograficznym jamy brzusznej i/lub z badaniem per rectum. Zawsze w kontekście aktualnych dolegliwości (tu pomaga dzienniczek mikcji).

Badanie USG pozwoli dokładnie obejrzeć pęcherz moczowy, zarówno pełny – przed oddaniem moczu, jak i po oddaniu moczu. W ten sposób można sprawdzić czy nie ma zalegania moczu i  ocenić wielkość prostaty.

Jak radzić sobie z rozrostem prostaty?

• Postaraj się zmniejszyć swoją wagę. Wysoka masa ciała zwiększa trudności w oddawaniu
• Ogranicz ilość spożywanych płynów przed snem.
• Unikaj alkoholu, kofeiny i mocno przyprawionych potraw.
• Ogranicz wcześniej wymienione przeze mnie leki, które mogą powodować objawy ze strony układu moczowego.

Odpowiednie leczenie farmakologiczne dobiera lekarz rodzinny. Leczenie chirurgiczne, konieczne tylko w ekstremalnych przypadkach  – lekarz urolog.

Rozrost prostaty: podsumowanie

Jeżeli jesteś mężczyzną z grupy ryzyka, czyli u Twojego ojca, bądź brata zdiagnozowano nowotwór prostaty powinieneś regularnie wykonywać badania prostaty, już od 40 roku życia. To samo tyczy się panów w wieku 50 -60 lat. W tym celu należy udać się do lekarza rodzinnego.

Jeżeli masz problemy z oddawaniem moczu, warto wykonać dzienniczek mikcji, który możesz pobrać z załącznika do tego artykułu. Z nim możesz wybrać się do swojego lekarza rodzinnego, który podpowie dalsze kroki.

Poniżej dzienniczek mikcji do ściągnięcia i wydrukowania.